Nowoczesne i przyjazne środowisku pojazdy, systemy zarządzania taborem i potokami pasażerskimi w czasie rzeczywistym, gęsta sieć połączeń i zdolność zaawansowanej analizy oraz modelowania preferencji mieszkańców, szybka reakcja na pojawiające się trudności to znaki wyróżniające Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie- współczesnego organizatora komunikacji zbiorowej w niemal trzymilionowej aglomeracji warszawskiej.
Katarzyna Strzegowska – Dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie: Przedstawiam Państwu największego i nowoczesnego organizatora transportu publicznego w Europie Środkowej…
Zarządzanie rozbudowaną i skomplikowaną, podlegającą nieustannej modernizacji i zmianom siecią połączeń komunikacyjnych jest wielkim wyzwaniem. Szczególnie w Warszawie, jednym z najlepiej rozwijających się miast europejskich, którego swoistym krwiobiegiem jest Warszawski Transport Publiczny, notujący w ostatnich latach miliard podróży w roku. Każdego dnia tabor w liczbie ponad dwóch tysięcy autobusów, tramwajów, pociągów metra i Szybkiej Kolei Miejskiej przewozi setki tysięcy mieszkańców, ułatwiając i podnosząc komfort życia w wielomilionowej metropolii.
Warszawski Transport Publiczny charakteryzuje wysoka jakość świadczonych usług przewozowych. Zależy nam, aby podróż była komfortowa dla pasażerów. Dlatego wsłuchujemy się w ich głos i dostosowujemy sieć połączeń do ich preferencji i oczekiwań. Wspieramy się nowoczesną technologią, która pozwala planować i nadążać za rozwojem urbanizacji miasta.
Od arkusza do hurtowni danych
Praca w Zarządzie Transportu Miejskiego to nie tylko bezpośrednia obserwacja ruchu pojazdów, obsługa pasażerów, odpowiedzi na wnioski, skargi i interpelacje czy przygotowanie inwestycji poprawiających jakość usług Warszawskiego Transportu Publicznego. To także analizy milionów danych i informacji o sprzedaży biletów, wykorzystania pojazdów przez pasażerów czy punktualności autobusów i tramwajów.
Jeszcze kilka lat temu arkusz kalkulacyjny był podstawą analiz. Obecnie jednym z głównych źródeł informacji jest Hurtownia Danych, narzędzie które budujemy i rozwijamy od 2017 roku, aby jeszcze wydajniej badać miliony rekordów, spływające każdego dnia. Wystarczy kilka kliknięć myszką naszych analityków, żeby dowiedzieć się, ile osób skorzystało dzień wcześniej z metra (z podziałem na stacje, godziny, interwały czasowe, itp.), ilu pasażerów wsiadło do naszych autobusów (z analizą dzielnic, ulic, czy wybranych przystanków), bądź ile biletów zostało sprzedanych w poszczególnych urządzeniach. Baza ta pozwala porównać aktualne dane z latami wcześniejszymi, co przekłada się na szybkość i trafność podejmowanych decyzji.
Większość autobusów kursujących w sieci WTP wyposażonych jest w System Zliczania Pasażerów. Dane z blisko 400 z nich są dostępne w trybie on-line. W połączeniu z informacjami pochodzącymi z urządzeń GPS (zainstalowanych we wszystkich pojazdach), możliwe jest śledzenie zapełnienia autobusów w czasie rzeczywistym. Ten aspekt jest szczególnie ważny wobec nałożonych na transport miejski ograniczeń spowodowanych epidemią. Przetworzenie danych i śledzenie sytuacji umożliwia natychmiastową reakcję, np. skierowanie na daną trasę pojazdu rezerwowego, który pozwoli na zachowanie rządowych obostrzeń. Z kolei analiza danych z dłuższego okresu pomaga w identyfikacji powtarzających się utrudnień.
Hurtownia Danych pozwala nam także na szybszą obserwację punktualności kursowania autobusów i tramwajów. Codzienne badanie trendów wymaga około 10 kliknięć myszką, aby przeanalizować blisko milion sygnałów z pojazdów z poprzedniego dnia. Szybkość pozyskania tych danych pozostawia więcej czasu np. na analizę zmian w rozkładach jazdy.
Podstawa to rzeczywiste potrzeby mieszkańców
Kształt obecnego układu linii komunikacyjnych w Warszawie i aglomeracji w dużym stopniu jest wynikiem zmian wynikających z rozwoju miasta. Gęsta siatka połączeń podlega ciągłej analizie i modyfikacjom. Wprowadzamy je uwzględniając wiele czynników. Są nimi: dane o aktualnych liczbach pasażerów i stopniu wykorzystania oferowanych miejsc na poszczególnych liniach i przystankach, analizy oraz wyniki badań preferencji komunikacyjnych pasażerów (w tym symulacje wykonywane za pomocą specjalistycznego oprogramowania pracującego z modelem cyfrowym podróży dla aglomeracji), plany zagospodarowania przestrzennego miasta, udostępnione kolejne odcinki metra oraz nowych tras tramwajowych, zmiany w organizacji ruchu, powstawanie nowych osiedli mieszkaniowych, centrów handlowych, biurowych, wnioski zgłaszane na bieżąco przez władze samorządowe, instytucje, firmy, spółdzielnie mieszkaniowe, organizacje społeczne, a także indywidualnych pasażerów.
Spływające w ciągu roku postulaty analizujemy dostosowując ilość miejsc w liniach do liczebności potoków pasażerskich na poszczególnych odcinkach tras. Większe projekty zmian kierujemy do konsultacji społecznych. Wiele uwag i wniosków zgłaszanych tym kanałem komunikacyjnym jest uwzględnianych w finalnych założeniach. Nasze działania zawsze poprzedzamy bilansem rzeczywistych potrzeby mieszkańców z możliwościami przewozowymi Zarządu Transportu Miejskiego.
Zgodnie z Polityką Transportową m.st. Warszawy podstawowym środkiem komunikacji ma być szyna – metro, tramwaj i kolej, zapewniające szybszy i sprawniejszy przejazd w porównaniu do autobusów, których punktualność i częstotliwość kursowania zależy od utrudnień drogowych. Ponadto transport szynowy pozwala przewieźć znacznie więcej pasażerów, jest ekologiczny i stanowi zdecydowanie atrakcyjniejszą alternatywę w stosunku do transportu indywidualnego.
Marszrutyzacja, czyli optymalizacja
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Systemu Transportowego Warszawy wymaga m.in. przeprowadzenia marszrutyzacji sieci połączeń. To zwiększenie częstotliwości kursowania linii komunikacyjnych ograniczając te istniejące, ze szczególnym uwzględnieniem dublujących się połączeń. Tak zaprojektowany układ komunikacyjny zapewnia w poszczególnych relacjach najsprawniejsze połączenia pomimo konieczności przesiadek. Czas podróży jest relatywnie krótki ze względu na dużą częstotliwość kursowania pojazdów. Linie są mniej podatne na utrudnienia lub awarie taboru, ponieważ czas oczekiwania na kolejny pojazd jest krótki i tolerowany przez pasażerów. Opierając ofertę o transport szynowy liniom autobusowym pozostawiamy dowożenie pasażerów do tramwaju, metra i kolei. Dzięki temu układ komunikacyjny jest prosty i czytelny dla podróżujących.
Zarówno dla ZTM jak i pasażerów priorytetem jest optymalizacja czasu podróży. Im jest ona krótsza tym większe prawdopodobieństwo, że pasażer będzie częściej korzystał z komunikacji miejskiej. Dlatego ważne jest, aby analizować zmieniające się preferencje pasażerów. Dbamy, aby ich potrzeby zawsze wybrzmiały i były w możliwie najszerszym zakresie uwzględniane w projektach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz organizacji ruchu nowych i modernizowanych ciągów komunikacyjnych.
Współpraca z sąsiadami
Układ komunikacyjny aglomeracji warszawskiej nieustannie się zmienia i poszerza o nowe rejony podmiejskie. Obecnie współpracujemy z ponad trzydziestoma samorządami podwarszawskimi. Efektem wspólnych działań jest spójny system linii komunikacyjnych, zapewniając dogodne połączenia, zarówno gmin podwarszawskich z Warszawą, jak i wewnątrz samorządów. Mieszkańcy obszarów podmiejskich szybko i sprawnie przemieszczają się transportem zbiorowym, pozostawiając w garażach i na parkingach samochody. Ich wybory przekładają się na zmniejszenie ruchu pojazdów oraz poziomu zanieczyszczenia powietrza.
W planowaniu rozległej siatki połączeń pomocne są informatyczne narzędzia. Jednym z nich jest oprogramowanie Visum z zaimplementowanym Modelem Transportowym Aglomeracji Warszawskiej. Technologia pozwala na analizę reakcji pasażerów na każdą zmianę trasy czy częstotliwości kursowania. Możemy prognozować, które linie będą cieszyły się największą popularnością, a jakie pasażerowie uznają za najmniej atrakcyjne. Jest to szczególnie istotne przy tworzeniu nowych połączeń, ponieważ pozwala określić przewidywaną liczebność potoków pasażerskich. Dzięki temu możemy wybrać najkorzystniejszy wariant zmian i skierować go do konsultacji społecznych. W ostatnim okresie za pomocą Visum analizowaliśmy m.in. zmiany układu komunikacyjnego wynikające z otwarcia nowych stacji metra na Woli i Targówku, czy nowego odcinka ulicy Woronicza, łączącego Mokotów z Ochotą.
Na pełnych obrotach, ale z troską o pasażera
Ostatni rok, naznaczony pandemią, zmienił nasze życie i funkcjonowanie gospodarki i społeczeństwa. Dla ZTM to także trudny okres. Jednak minione 12 miesięcy minęły na planowaniu kolejnych i realizacji rozpoczętych inwestycji, udoskonalaniu systemu zarządzania ogromnym układem komunikacyjnym i zbieraniu doświadczeń w reagowaniu na dynamicznie zmieniającą się rzeczywistość. Zapewniam, że nie zmieniły się kierunki działań i rozwoju WTP. Nadal na szczycie piramidy celów Zarządu Transportu Miejskiego jest bezpieczeństwo i troska o pasażera, równolegle z inwestycjami w infrastrukturę i ekologiczne rozwiązania.
Artykuł był opublikowany 26 marca 2021 r. w „Gazecie Wyborczej”, w dodatku „Zawsze po drodze”.
Opublikowano 15 kwietnia 2021
Ostatnia aktualizacja 20 października 2021
